Những sai lầm của bố mẹ cản trở sự phát triển chiều cao của trẻ

Bố mẹ luôn muốn con cao lớn khi trưởng thành, tuy nhiên việc thiếu hiểu biết của bố mẹ có thể dẫn đến những việc làm cho kết quả trái ngược với mong muốn đó. Nếu không chú trọng bổ sung dinh dưỡng cho con ngay từ khi còn là bào thai và nuôi dưỡng đúng cách thì trẻ sẽ khó phát triển chiều cao. Dưới đây là những sai lầm của bố mẹ cản trở sự phát triển chiều cao của trẻ.

1. Quan niệm bố mẹ thấp không thể đẻ con cao

Theo các nghiên cứu trên thế giới, chiều cao lúc trưởng thành là kết quả của sự kết hợp của nhiều yếu tố: gen di truyền, chế độ dinh dưỡng, hoạt động thể chất, giấc ngủ. Trong đó, chiều cao của trẻ chỉ khoảng 23% phụ thuộc yếu tố gen.

Trẻ mang gen thấp nhưng được tạo mọi điều kiện phát triển thì sẽ phát huy được tối đa khả năng bộ gen của trẻ đó. Có thể cha mẹ, ông bà có gen chiều cao bình thường nhưng do điều kiện sống trước đây thiếu thốn nên chưa bộc lộ được bộ gen này, khi thế hệ con cháu được nuôi dưỡng tốt, chiều cao sẽ cải thiện tốt hơn.
Tương tự như vậy nếu trẻ có gen cao mà không có điều kiện chăm sóc tốt thì cũng sẽ không phát huy được ưu điểm bộ gen và trẻ vẫn có khả năng thấp dưới trung bình.

2. Bào thai không có điều kiện phát triển tốt

Nhiều gia đình chưa có ý thức chăm sóc bà mẹ mang thai như chế độ ăn, nghỉ ngơi, sinh hoạt không hợp lí. Với những bà mẹ nghén nhiều kém ăn lên cân không đạt 12 kg trong 9 tháng mang thai, cần được bổ sung sữa và uống bổ sung đủ các vitamin và khoáng chất cần thiết như vitamin B, C, canxi, sắt, kẽm, vitamin A (liều thấp dưới 5.000 UI một ngày).

3. Không đảm bảo đủ sữa mẹ cho con bú trong 6 tháng đầu đời

Nhiều bà mẹ do quảng cáo thổi phồng hiệu quả của sữa công thức mà có suy nghĩ coi trọng sữa công thức. Trong khi đó sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng thích hợp nhất cho trẻ phát triển tốt.

Mẹ ăn uống kiêng khem nhiều gây thiếu chất cũng dẫn đến không đủ sữa cho con bú. Bà mẹ cho con bú cần uống thêm sữa tối thiểu 400 ml mỗi ngày và ăn đủ chất (thịt các loại, trứng, tôm, cua, cá, rau quả) chỉ kiêng những loại gia vị chua cay, tỏi và những thực phẩm lên men có thể gây rối loạn tiêu hóa. Mẹ cũng cần được gia đình hỗ trợ để được ngủ đủ, tinh thần thoải mái mới có nhiều sữa.

4. Chế độ ăn dặm chưa hợp lý cả về số lượng và chất lượng

Điều này khiến cho trẻ không đủ năng lượng để phát triển và đặc biệt bị thiếu hụt các vi chất quan trọng cho phát triển chiều cao là vitamin A, D, canxi, sắt và kẽm.

Cho trẻ ăn dặm quá sớm: Trường hợp đặc biệt trẻ không dung nạp sữa tốt và bị suy dinh dưỡng có thể ăn sớm hơn nhưng cũng phải tròn 4 tháng. Nếu cho trẻ ăn dặm quá sớm khi cơ thể trẻ không đủ men tiêu hóa có thể khiến trẻ hay bị rối loạn tiêu hóa kéo dài và suy dinh dưỡng nặng hơn.

Ngược lại, ăn dặm quá muộn gây thiếu năng lượng và vi chất cần cho sự phát triển bình thường của trẻ vì giai đoạn này nhu cầu dinh dưỡng của bé tăng cao mà sữa mẹ không cung cấp đủ.

Bên cạnh đó cần lưu ý nước hầm xương không có giá trị dinh dưỡng, không có canxi hay đạm vì thế nếu chỉ sử dụng nước hầm xương và bột, không cho ăn thêm thịt, trứng, tôm, cua, cá sẽ khiến trẻ bị thiếu chất. Thay vào đó xay nghiền nhỏ cả thịt, cá, hoặc đánh trứng vào quấy bột hòa lẫn nước để trẻ có thể ăn cả nước lẫn cái mới đủ dinh dưỡng.

Nếu trẻ ăn rất ít hoặc bỏ bữa thì cần tăng cường số bữa ăn. Lưu ý, không cho hoặc cho quá ít dầu mỡ vào bát bột, cháo của trẻ gây thiếu năng lượng khẩu phần cho trẻ. Mỗi bữa ăn của trẻ mới ăn dặm nên cho 2,5-5 ml dầu mỡ, trẻ gần một tuổi phải tăng lượng dầu mỡ 10-15 ml mỗi bữa. Thiếu thành phần này trẻ sẽ không hấp thu được vitamin D, A là những yếu tố rất cần cho phát triển chiều cao.

Cha mẹ cũng cần lưu ý không cho trẻ uống các nước giải khát công nghiệp có nhiều đường (làm hỏng răng), có giá trị dinh dưỡng thấp và dễ gây các bệnh rối loạn chuyển hóa sau này, một số loại nước có chất kích thích cocain gây ức chế hấp thu canxi rất ảnh hưởng chiều cao.

5. Bổ sung quá nhiều canxi cho trẻ

Nhiều gia đình quan tâm đến chiều cao của con chỉ nghĩ đơn giản là bổ sung nhiều canxi thậm chí ở dạng thuốc. Tại Viện Dinh dưỡng, các bác sĩ đã gặp những bé được bổ sung vitamin D liều cao (2.000-3.000 UI hàng ngày) dù trẻ không bị thiếu vitamin D và bổ sung canxi 500-1000 mg hàng ngày dù trẻ không thiếu canxi. Hậu quả là ngộ độc vitamin D, canxi, có các dấu hiệu nhiễm độc thần kinh, rối loạn tiêu hóa, lắng đọng sỏi thận…

Khi phát hiện bé có một số biểu hiện như: táo bón, mệt mỏi, buồn nôn, biếng ăn hoặc đau xương, đau cơ, đi tiểu nhiều, các mẹ nên đưa con đi kiểm tra xem lượng canxi huyết của bé có quá cao hay không để có cách điều chỉnh kịp thời. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, nếu cơ thể thừa canxi, trẻ có thể bị lùn.

6. Để trẻ bị nhiễm khuẩn (đường hô hấp, tiêu hóa) tái phát nhiều lần (1-2 tháng một lần)

Các nghiên cứu cho thấy đây là nguyên nhân hàng đầu của hạn chế phát triển chiều cao, khi trẻ gặp vấn đề này, thường biếng ăn, dùng nhiều kháng sinh ảnh hưởng đến phát triển sụn xương…

7. Trẻ ít vận động

Lúc bé gia đình bế ẵm quá nhiều, khi trẻ lớn thì chơi máy tính nhiều quá nên không có lối sống năng động; không thúc đẩy quá trình trao đổi chất và chuyển hóa, giúp cơ thể phát triển tốt được.

Vì thế, cần tăng cường vận động: khuyến khích trẻ tham gia làm việc nhà, chơi các môn thể thao ưa thích (nhất là những môn có động tác kéo giãn như xà đơn, bơi… hay chạy, nhảy tại chỗ, xe đạp…) hàng ngày 20-45 phút tùy thể trạng của trẻ. Việc này giúp tăng tiết dịch ổ khớp dẫn đến tăng hormone tăng trưởng tốt.

8. Trẻ ngủ quá muộn

Giấc ngủ sâu sẽ giúp cơ thể tiết kiệm năng lượng. Đặc biệt trong giấc ngủ ban đêm, tuyến yên tiết ra hormone tăng trưởng GH, hormone này kích thích sự tăng trưởng của trẻ. Thực tế các trẻ ở thành phố thường ngủ rất khuya do mải chơi hoặc lo học bài quá dẫn đến bị ảnh hưởng chiều cao. Vì vậy cần cho trẻ ngủ sớm trước 10h tối.

Chiều cao của con phát triển có tốt hay không phụ thuộc nhiều vào cách nuôi dạy của bố mẹ. Nếu bố mẹ đang mắc phải những sai lầm trên thì cần xem lại và sửa đổi ngay hôm nay để trẻ có điều kiện tốt nhất phát triển chiều cao tối ưu vốn có.